Op zoek naar Eric
Op 11 oktober 1959 wist Eric niet hoe snel hij zich moest aankleden. Hij had zich een beetje verslapen en moest die zondag nog een paar karweitjes voor zijn moeder opknappen voordat hij naar de Wassenaarseweg kon gaan. UVS speelde die dag een wedstrijd tegen Xerxes uit Rotterdam, de club waar spits Faas Wilkes zijn voetbalcarrière was begonnen. Eric was fan geworden en volgde elke week zijn prestaties. Na triomfen bij Inter in Italië en Valencia in Spanje was hij dit seizoen bij Fortuna ‘54 aan de slag gegaan.
De blauwwitten waren die middag op papier de favoriet. UVS stond derde, terwijl Xerxes onderaan de ranglijst bungelde in de tweede divisie A van het betaald voetbal. Precies om 12 uur liep de dertienjarige Eric naar het Havenplein om met de gele tram het ritje naar het UVS-terrein te maken. Hij wilde zoals altijd geen minuut te laat komen. Op de Steenstraat stapten nog een paar vriendjes in en om alvast in de sfeer te komen werd de nieuwe hit van Dorus “Zorrug dat je erbij komt” luidkeels achter in de tram ten gehore gebracht. Niet iedereen vond dat even leuk.
Uitgestapt bij het koffiehuis op de splitsing Rijnsburgerweg en Wassenaarseweg liep het drietal vrienden richting het voetbalterrein. De jassen werden nog eens goed vastgeknoopt want het was geen lekker weer. Geen zonnetje te bekennen en het windje uit het zuidoosten voelde koud aan. Precies om half drie floot scheidsrechter Vlak het startsignaal.
Er waren weer veel toeschouwers op de wedstrijd afgekomen. Eric schatte wel een paar duizend man. In de pers werd een dag later gesproken over zesduizend bezoekers. ‘ ‘Zouden zoveel mensen straks wel op het nieuwe veld passen?’, vroegen de vrienden zich nog af. Volgend jaar zou de club gaan verhuizen naar een gloednieuw complex aan de rand van het Leidse Hout. Ze verheugden zich al op de nieuwe kleedkamers met douches en een grote kantine waar je misschien zelfs wel een patatje kon kopen. Ze konden niet wachten. Maar eerst moest UVS nog zorgen dat ze in het betaald voetbal bleven.
Samen met veel jeugdige blauwwitters zat Eric op de eerste rang. Niet op de tribune, maar direct langs de kant van het veld op de grond. In de eerste helft gebeurde er niet zoveel, maar de stemming werd halverwege behoorlijk gedrukt toen de Rotterdammers scoorden en met een 0-1 voorsprong aan de thee konden. Een onterechte stand, vond Eric niet geheel objectief. Maar gelukkig begon UVS aan een knappe tweede helft. De Leidenaren werden sterker en gingen, gesteund door de vele aanmoedigingen van de zijlijn, op zoek naar de gelijkmaker. Wim van Kampen speelde sterk en kreeg wat kansjes. Eerst een bal op de paal en toen was het raak. Met een knap schot scoorde hij vanaf de zijkant een prachtig doelpunt. Arbiter Vlak wees naar de middenstip, maar kreeg een flinke Rotterdamse delegatie langszij die heftig protesteerde. De bal zou door een los zijnet in het doel terecht zijn gekomen. Gewoon een achterbal dus volgens de Xerxanen. Bij controle bleek dat zijnet in de ogen van de scheids inderdaad niet goed bevestigd te zijn en keurde in tweede instantie het doelpunt af. De teleurstelling bij Eric en zijn vrienden kon nauwelijks groter zijn. De gemoedsrust zakte naar een bedenkelijk niveau.
-foto UVS-archief
De tijd tikte langzaam door en het vooruitzicht van een nederlaag begon langzaam in te dalen. Toch bleef UVS aandringen en dat leverde een grote hoeveelheid paniekvolle momenten en vrije trappen op voor het Rotterdamse doel. Acht minuten voor tijd sprongen de vrienden een gat in de lucht. Een Xerxaan haalde Coen Rijshouwer (ex-Xerxaan!) in het strafschopgebied opzichtig onderuit. Penalty!
Samen met wel honderd jongens stormde Eric het veld op om achter het doel het schouwspel van dichtbij te kunnen bekijken. De sfeer in het veld werd er niet beter op. UVS-officials probeerden de jongens tevergeefs achter de omheining te houden, maar Eric en zijn vrienden waren veel te rap voor de oudere mannen. Na een paar minuten nam rechtsbuiten Wim van Kampen zijn aanloop en liet doelman Vermeer (geen familie van Herman) kansloos.
De vreugde kende letterlijk geen grenzen. Vrijwel alle jongens kwamen massaal achter het doel vandaan om het doelpunt uitvoerig op het veld te vieren. Wim van Kampen werd het middelpunt van de festiviteiten.
Hoe het precies gebeurde bleef onduidelijk, maar plotseling voelde Eric een geweldige klap op zijn linkeroog. Een Xerxaan liet zich even gaan en met een flinke klap had hij Eric gevloerd. Dat was het begin van een flink aantal chaotische minuten, want veel Leidenaren pikten dit onrecht niet en kwamen van de tribune af om verhaal te halen bij de Rotterdammer. Xerxes voelde zich bedreigd en de Rotterdamse bestuurders sommeerden hun ploeg naar de kleedkamers te gaan. Scheidrechter Vlak had geen trek meer in de laatste 8 minuten en staakte de wedstijd definitief. Eric werd met ondersteuning van Bas Vonk, UVS-bestuurslid betaald voetbal in die dagen, in veiligheid gebracht. Zijn verwondingen bleken achteraf mee te vallen. Een beginnend blauw oog was later thuis het bewijs van een middagje voetbal kijken. Zijn ouders konden zijn acties allesbehalve waarderen en lieten dat ook nadrukkelijk merken. Eric kon die avond maar moeilijk de slaap vatten.
De volgende dag herkende hij zichzelf in het Leidsch Dagblad op een foto van de firma Holvast. Eric verkreeg in de ogen van zijn club-en schoolvriendjes een heldenstatus voor minimaal een aantal maanden. Voor het UVS-bestuur was het een begin van een ingewikkelde en moeizame afwikkeling van een gestaakte wedstrijd.
Tot zover het verhaal van Eric. De eerlijkheid gebiedt ons te bekennen dat wij geen idee hebben wie de werkelijke jongen is geweest die een flinke mep in het gezicht kreeg in deze wedstrijd. We hebben hem de fictieve naam Eric gegeven en met wat fantasie dit verhaal over deze waargebeurde geschiedenis beschreven. Bij leven en welzijn is onze toenmalige 13-jarige fan inmiddels 74 jaar. Wij zijn uiteraard heel nieuwsgierig naar de werkelijke naam van onze blauwwitte supporter. Mocht u het weten of een suggestie hebben, dan zien wij die graag tegemoet via ons mailadres:
archief@uvs-leiden.nl
En voor wie benieuwd is naar de ontknoping van dit treffen nog het volgende: het werden nog drukke weken voor voorzitter Joop Wondergem en zijn medebestuursleden. De nasleep van dit incident sleepte zich voort tot 18 maart 1960. Een commissie van onderzoek van de KNVB stelde uiteindelijk UVS volledig verantwoordelijk voor de gebeurtenissen op 11 oktober. UVS werd bestraft en moest 2 competitiewedstrijden zonder publiek spelen, waarvan 1 voorwaardelijk met een proeftijd van 1 jaar. De Leidenaren legden zich hierbij niet neer en gingen in beroep. Wondergem en zijn vrienden vonden dat Xerxes het initiatief had genomen om van het veld te gaan, terwijl scheidsrechter Vlak op dat moment de wedstrijd nog niet had gestaakt. Bovendien vond UVS dat de Xerxaan die onze ‘Eric’ een klap had verkocht medeverantwoordelijk was voor het de oploop op het veld. Het beroep had succes. De straf werd uiteindelijk omgezet in een boete van vijfenzeventig gulden en 2 winstpunten in mindering. Tenslotte moesten de laatste 8 minuten worden uitgespeeld bij Xerxes in Rotterdam. Dat gebeurde uiteindelijk op donderdagvond 17 maart 1960. De KNVB had voor de laatste 8 minuten internationaal topscheidsrechter Leo Horn uit Amsterdam opgetrommeld. Horn had 2 jaar daarvoor al de Europacupfinale tussen Real Madrid en Fiorentina met succes gefloten. Maar hij was ook, op zijn zachtst gezegd, een wat autoritaire en excentrieke fluitist. Dat merkte UVS ook direct, toen hij vooraf de twee aanvoerders bij zich riep in de kleedkamer om een paar afspraken te maken. Hij besliste dat de wedstrijd moest beginnen met het opnieuw overnemen van de strafschop door UVS… Volgens het verslag in het Leidsch Dagblad gingen de twee ploegen hiermee akkoord. En dat terwijl de wedstrijd in Leiden gestaakt was bij een stand van 1-1. Cor van der Zeeuw maakte gelukkig geen fout en schoot de bal foutloos achter de Rotterdamse doelman. De resterende minuten bleven zonder treffers en zo eindigde deze wedstijd zoals die ook al in Leiden bijna vijf maanden terug geëindigd was:1-1.
In de landelijke pers kreeg dit voorval veel aandacht. Zo schreef Het Nieuwsblad van het Noorden na de eerste uitspraak van de strafcommissie: ”Voor de eerste maal in de geschiedenis van het betaalde voetbal heeft de KNVB een vereniging bestraft met het spelen van een wedstrijd zonder publiek. Het slachtoffer is de Leidse club UVS.”
Die twijfelachtige eer is UVS uiteindelijk bespaard gebleven.
Herman Kuiphof, de Frank Snoeks van de vorige eeuw, schreef in een vlammende column in de dagbladen over de spelverruwing op de Nederlandse velden en betrok nadrukkelijk het UVS-incident in zijn betoog.
Simon van Meijgaarden
De Archiefgroep wenst iedereen hele fijne dagen en laten we hopen dat we in een gezond en voorspoedig 2021 weer publiek kunnen verwelkomen in de Kikkerpolder.
Met leuke wedstrijden, enthousiaste spelers, maar zonder toeschouwers die tijdens een potje voetbal het veld betreden.
Namens de Archiefgroep
Simon van Meijgaarden
Fred Beerenfenger
Hans Neuteboom
Nico van Horn
